Zekat Hesaplama

Zekat hesaplama için varlıklarınız ile varsa borç miktarlarınızı girin ve Hesapla butonuna tıklayın.

* Boş bırakılan miktarlar sıfır (0) olarak sayılır.

TL Varlıklarınız:
USD Varlıklarınız:
EURO Varlıklarınız:
Gram Altınlarınız:
Çeyrek Altınlarınız:
Yarım Altınlarınız:
Tam Altınlarınız:
Cumhuriyet Altınlarınız:
22 Ayar Bilezikleriniz:
Gümüşleriniz:
TL Borçlarınız:
USD Borçlarınız:
EURO Borçlarınız:

İbadet, kulun yaratıcısı Allah’a verdiği nimetlerden dolayı şükrünü eda edebilmek için yerine getirdiği görevlerdir. Allah’ın kulun yapacağı ibadetlere ihtiyacı yoktur. Ancak insanların kendilerine verilen nimetlere karşılık ibadet yapmaya ihtiyacı vardır. İnsan yaptığı ibadetlerle bedenini ve ruhunu iyileştirir. İslam dininde ibadetler 3 kategoriye ayrılır:

  • Beden ile yapılan ibadetler: Dua, namaz, oruç, tefekkür gibi ibadetler bedenle yapılan ibadetler kategorisine girmektedir.
  • Mal ile yapılan ibadetler: Fitre, zekat gibi ibadetler.
  • Beden ve malla yapılan ibadetler: Hac ve umre gibi ibadetler.

Konumuz olan Zekat, mükellef olan Müslümanının malı ile yaptığı ibadetler kapsamında yer alır. Müslümanlar, Ramazan gibi belli zamanlar geldiğinde zekat hesaplama için de zaman gelmiş demektir. Aslında zekat vermek için belli ve sınırlı bir zaman dilimi yoktur. Herkes kendi şartlarına göre hesaplama yaparak zekatını vermelidir. Zekat İslam'ın önemli bir şartıdır. Her Müslümanın yerine getirmesi gereken farz bir sadakadır. Zekât sadece dini bir yükümlülük değil, aynı zamanda kişinin servetini arındırma aracıdır.

Zekâtın farz olabilmesi için yerine getirilmesi gereken bazı şartlar vardır. En önemli şart, kişinin nisap olarak bilinen belli bir miktar servete sahip olmasıdır. Nisap, malın zekatı farz kılan asgari miktarıdır. Diğer bir koşul ise, servetin nakit veya likit varlık şeklinde olmasıdır. Bu, mal veya diğer likit olmayan varlıklar üzerinde zekat veremeyeceği anlamına gelir. Zekâtın şartları sağlandıktan sonra sıra, verilmesi gereken zekât miktarının hesaplanmasına gelir. Zekât miktarı, toplam servetin %2,5'u kadardır. Zekat hesaplama sayesinde vermeniz gereken zekat ne kadar öğrenebilirsiniz.

Zekat Nedir

Zekat, hesaplanarak verilmesi gereken bir ibadettir. Hesaplama işlemine geçmeden önce daha iyi anlaşılması için Zekat nedir? Kimlere verilir? Kimlere verilmez? gibi konularda bahsetmek gerekir. Zekat, İslam dinine göre nisap miktarı malı bulunan kişilerin, mallarından belli bir oranını Allah rızası için belirlenen kişilere vermesidir. İslam dinine göre bir kişinin zekat verecek zenginlikte olabilmesi için nisap miktarına sahip olmalıdır. Nisap miktarı, zekat verebilmek için belirlenmiş zenginlik ölçüsüdür. Nisap miktarı olarak kabul edilen mallar;

  • 80,18 gram (20 miskal) altın
  • 5 deve
  • 30 sığır
  • 40 keçi veya koyun

Zekatın bir kişiye farz olabilmesi için bazı şartları taşıması gerekir. Zekatın farz olması için gerekli şartlar;

  • Malının nisap miktarına ulaşması
  • Nisap miktarındaki malın artıcı veya üreyici olması
  • Nisap miktarı malın üzerinden en az bir yılın geçmesi
  • Nisap miktarı malın asli ihtiyaçlardan ve borçlardan fazla olması

Kur’an-ı Kerim’de Tevbe Suresi’nin 60.ayetinde zekatın kimlere verileceği açıklanmıştır. Nisap miktarının ne kadar olacağı ve detayları ise hadislerde belirlenmiştir. Temel ihtiyaçları ve borçlarının dışında nisap miktarı ve daha fazla mala sahip olanlar, Kur’an’da belirlenen kişilere zekat vermelidir.

Zekat ibadetini yapmak için belli bir vakit yoktur. Nisap miktarı malın üzerinden 1 yıl geçtikten sonra herhangi bir zamanda verilebilir. Kişi için farz şartları oluştuğu andan itibaren beklemeden zekatını vermelidir. Ramazan veya herhangi bir kameri ayı beklemeye gerek yoktur. Zekat kulluk borcu olduğundan bekletilmeden bir an önce ödenmelidir.

Zekat Kimlere Verilir

Zekat ibadetini hakkıyla yerine getirebilmek için zekatın ne olduğunu bilmek yeterli değildir. Malın doğru kişilere ulaştırılması gerekir. Zekat kimlere verilir konusunu da detaylıca öğrenildiğinde zekat ibadetini hakkıyla yerine getirmek mümkün olur.

Kur’an-ı Kerim, zekatın kimlere verileceğini Tevbe Suresi 60.ayetinde açıklamıştır. Mekke’den Medine’ye hicretin 9.yılında farz kılınan Zekat ibadeti Müslümanlara özeldir. Müslümanlar, farz şartları gerçekleştiğinde zekatını Tevbe suresi 60.ayetinde belirlenen kişilere vermektedir. Ayet-i kerimeye göre zekat kime verilir sorusuna cevap olarak zekat verilecek kişiler şöyle sıralanır;

  • Düşkünler, Yoksullar: Kur’an’da miskin, fakir olarak geçen yoksulların gelirleri düzenli ihtiyaçlarını dahi karşılayamayacak durumdadır. Borçları ve temel ihtiyaçları çıkarıldığında malları nisap miktarına ulaşmaz. İşte çalışmasına rağmen temel ihtiyaçlarını karşılamayacak durumdaki bireylere zekat verilebilir.
  • Zekat memurları: Ayet-i kerimede Amil olarak geçmektedir. Amil, işçi, zanaatkar iş yapan anlamına gelmektedir. Zekat toplamakla ve topladığı zekatı hakkı olan kişilere ulaştırmakla görevli olan kişiler zekat memuru kapsamına girmektedir.
  • Müellefe-i Kulüb: Kalpleri İslam’a ısındırılacak kişilerdir. Ayet-i kerimede zekat verilecek kişiler sıralamasında dördüncü olarak zikredilir.
  • Köleler: Hürriyetini parayla satın almak isteyen kölelere de zekat verilebilir. Zekatın, hürriyetlerine kavuşması için kölelere verilebilmesi İslam’ın insan özgürlüğüne verdiği önemin bir yansımasıdır.
  • Borçlu olan kişiler: Borcunu ödedikten sonra elinde nisap miktarı kadar malı kalmayan kişilere zekat verilebilir. Başkasında malı olmasına rağmen alamayan kişiler de borçlu kategorisine dahil edilir. Borcundan dolayı darda olan kişiye zekat vermek, borcu olmayan yoksula vermekten daha efdaldir.
  • Allah yolunda hizmet edenler: Fi Sebilillah yani Allah yolunda olmak iki farklı anlamda kullanılmaktadır. Birinci anlamı, İslam’ın adını duyurmak ve yüceltmek için savaşanlardır. Bu anlamına göre Allah yolunda savaşanlara zekat verilir. İkinci anlamı, Allah’a yakınlaşmak, rızasına uygun hareket etmek için yapılan her türlü hayırlı fiildir. Allah’ın rızası için hayır işi yapan kişi ve kurumlar bu kategoriye girmektedir.
  • Yolda kalmışlar: Faydalı ve yararlı bir iş için yola çıkanlara, yardım almadan hedefindeki yere ulaşamayacak durumda olanlara zekat verilebilmektedir. Ticaret, savaş, hac gibi nedenlerle çıkılan yolculuklar bu kategoride değerlendirilmektedir.

Kur’an-ı Kerim’de zikredilen kişiler yukarıda sıralanmıştır. Direkt olarak yukarıdaki kategoriye girmeyen ancak günümüzde ihtiyaç sahibi olarak görülen kişiler veya durumlar mevcuttur. Günümüzde zekat verilip verilemeyeceği merak edilen durumların başında deprem gibi büyük afet yaşayanlar gelmektedir.

Zekat, insanların toplumsal dayanışma ile temel ihtiyaçlarını karşılayarak zor durumda kalmalarını engellemek için eda edilen bir ibadettir. Deprem gibi büyük afetler neticesinde temel ihtiyaçlarını karşılayamayacak durumda çok sayıda insan oluşur. Deprem gibi afetler sonrasında toplumun ihtiyaçlarının acilen karşılanması gerekir. Böyle bir durum yaşanması halinde insanlar zekatlarını bağış olarak depremzedelere ulaştırmalıdır. Depremden önce çok zengin olmasına rağmen, afet sonrasında malına ulaşamayanlara da zekat verilebilir. Yapılan bağışlarla insanların ve toplumun ihtiyaçları çok daha kısa sürede sarılacaktır. Bu aşamada dikkat edilmesi gereken husus, zekat farzının gerçekleşmiş olması ve güvenilir kurumlar veya kişiler tarafından ulaştırılmasıdır.

Damat veya geline zekat verilip verilemeyeceği de merak edilmektedir. İhtiyaç sahibi olan veya zekat verilecekler kategorisinde yer alan gelin veya damada zekat verilebilir. Çünkü gelin ve damatla, zekat veren kişi arasında füru ve usul ilişkisi bulunmaz. Zekatı veren kişi gelin ve damada bakmakla yükümlü olmadığından zekatını verebilir. Damat, kayınvalide veya kayınbabasına zekat verebilir.

Üvey baba, üvey anne ve üvey çocuklara zekatın verilebilme durumu merak edilmektedir. Üvey anne, üvey baba ve üvey çocuklar, zekat verilecekler kategorisinde yer aldıkları müddetçe zekat verilebilir. Çünkü zekatı veren kişi, üvey baba, üvey anne ve üvey çocuklara bakmakla yükümlü değildir. Aralarında füru ve usul ilişkisi yoktur. Aynı şekilde ihtiyaç sahibi durumundaki kayınpeder ve kayınvalideye de zekat verilebilir. Kardeş çocuğu, kardeş, hala, dayı ve çocuklarına da zekat verilebilir.

Zekat Kimlere Verilmez

Kimlere zekat verilebileceği kadar zekat kimlere verilmez konusu da önemlidir. Zekat, farz bir ibadettir ve doğru kişilere ulaşmalıdır. Temel olarak aralarında füru ve usul ilişkisi bulunan, bakmakla yükümlü olunan kişilere zekat verilemez. Zekat kime verilmez konusu için zekat verilemeyecek kişileri şöyle sıralayabiliriz;

  • Kişi kendi usul ve füruundan olan kişilere zekat veremez. Yani bakmakla mükellef olduğu ninesine, torunlarına, evlatlarına, babasına, annesine zekat veremez. Fakir olması durumunda hanımına da zekat veremez. Çünkü, verilmesi durumunda zekattan elde edilecek menfaatten kısmen zekat veren de yararlanacaktır. Bir cepten çıkarıp diğerine koymak gibi bir durum olacağından zekat verilemez. Zekatın esasında, verilen zekatın menfaatinden veren kişinin tamamen kesilmiş olması bulunur. Menfaatinden başkası yararlanmalıdır. İmam Muhammed ve İmam Ebu Yusuf’a göre bir hanım fakir olan eşine zekat verebilir. Ancak bu görüşe İmam Azam Ebu Hanife karşı çıkmış ve hanımın kocasına zekat veremeyeceğini söylemiştir. Hukuken kadın, zinetlerinin kendine ait olmasından dolayı eşi fakirken kendi zengin olabilir. Ancak örf, uygulamalara göre menfaat ortaklığı bulunduğundan kadının kocasına zekat vermesi caiz görülmemiştir.
  • Temel ihtiyaçları ve borçları çıkarıldıktan sonra nisap miktarı malı bulunan kişilere zekat verilemez. Zekatın temel amacı, ihtiyaç durumundaki insanlara yardım ederek ihtiyaçlarını gidermektir. Nisap miktarına sahip olana fitre, adak, kefaret, öşür de verilmez. Zengin olana verildiğinde ibadet hakkıyla eda edilmemiş olacaktır. Zengine verildiğinde zekat makbul olmayacağı için yeniden verilmesi gerekir. Zengin kişiye vacip hükmünde olan sadakalar verilmez. Ancak nafile hükmündeki sadakalar verilebilir. Çünkü nafile sadakalar hibe hükmündedir. İhtiyaç sahipleri dururken zengine sadaka vermek çok doğru bir hareket olmayacaktır.
  • Kişinin zekat verildiği zaman zekata ehil durumda olması gerekir. Zekatı alan kişinin durumunun sonradan değişmesi zekatın sıhhatine engel olmayacaktır.
  • Zengin bir adamın bakmakla yükümlü olduğu küçük çocuklarına verilemez. Çünkü çocuk zengin olmasa bile babasının malından dolayı zengin sayılır. Ancak zengin bir bayanın yetim, fakir çocuklarına zekat verilebilir. Çünkü çocuğun mal varlığı baba tarafından gelir. Annenin malının olması çocuğun zengin sayılmasına neden olmaz. Zengin bir kişinin fakir babasına, kızına, hanımına zekat verilebilir. Çünkü bu kişiler adamın malı ile zengin sayılmazlar.
  • Gayr-ı müslim olan kişilere zekat verilmez. Çünkü zekat, ihtiyaç sahibi olan Müslümanların hakkıdır. İmam Züfer, Müslüman bir ülkenin vatandaşlığına girmiş ehl-i kitaplara zekat verilmesinde mahzur görmemiştir. Çünkü İmam Züfer’e göre zekattan maksat ihtiyaç sahiplerinin ihtiyaçlarını gidermektir. İhtiyaç durumundaki gayr-ı Müslimlere verildiğinde de bu maksat gerçekleşmiş olur. Nafile sadakaların gayr-ı Müslimlere verilebileceği konusunda ittifak bulunur.

Hanefi mezhebine göre zekat verilemeyecekler kısaca şunlardır;

  • Büyükbaba, anne, baba, büyükanne
  • Oğullar, oğulların çocukları, kızlar, kızların çocukları ve bu kişilerden dünyaya gelen çocuklar
  • Hanım
  • Müslüman olmayan kişiler
  • Temel ihtiyaçları ve borçlarından geriye nisap miktarı ve daha fazla malı kalan zenginler
  • Babası zengin olan ergenlik dönemindeki çocuklar

Zekat Nasıl Hesaplanır

Zekatı verebilmek için öncesinde bir hesaplamanın yapılması gerekir. Peki zekat nasıl hesaplanır? Detaylıca öğrenilirse zekat hesaplaması eksiksiz ve doğru yapılır. İslam dinine göre bir kişinin zengin olabilmesi için nisap miktarı mala sahip olması gerekir. 80,18 gram altını, 561 gram gümüşü, 30 sığırı, 5 devesi veya 40 koyunu bulunan zengindir. Tarım ürünlerindeki nisap miktarının sınırı 650 kilodur. Ticari ürünler de 80,18 gram altın kategorisinde değerlendirilir.

Kişinin dinen zengin sayılarak zekat verebilmesi için temel ihtiyaçlarını ve borçlarını çıkardıktan sonra nisap miktarı malı bulunmalıdır. Ayrıca nisap miktarı malının üzerinden bir yılın geçmesi şartı da aranır. Zekat, nisap miktarındaki malın 1/40’ı yani zekat oranı %2,5 olarak hesaplanır. Yani 80 gram altını olan kişi bunun 2 gramını zekat olarak vermelidir. Hayvan, ürün ve gümüşteki durum da altın ile aynıdır.

Zekat hesaplaması yaparken öncelikle borçlar düşülmelidir. Günümüzde borçlar çok uzun yıllara yayılmaktadır. Örneğin kooperatiften ev almak isteyenler yıllar boyunca ödeme yapmaktadır. İhtiyaç, ev, araba kredilerinde de durum aynıdır. Çok uzun yıllara yayılmış olan borçların toplamı zekat hesaplamasında maldan düşülmemelidir. Zekat hesaplaması yıllık olarak yapılır. Bundan dolayı uzun vadeli borçların o yıla isabet eden miktarı maldan düşülmelidir. Örneğin kişinin 10 yıla yayılmış 300 bin liralık borcu olsun. Bu kişi bir yıla denk gelen 30 bin liralık borcunu düşerek zekat hesaplamasını yapmalıdır.

Zekat hesaplaması yaparken ayrıca temel ihtiyaçlar da dikkate alınmalıdır. Aylık ailenin harcamaları göz önünde bulundurulmalıdır. Aylık ödemeler dikkate alınarak yıllık hesaplama yapılmalı ve maldan düşülmelidir. Borç, temel ihtiyaç miktarı çıkarıldığında nisap miktarı mal kalıyorsa zekat verilmelidir.

Zekat Ne Zaman Verilir

Zekat ne zaman verilir sorusunun cevabı müslümanlar için önemli olduğu için zekatın zamanını bilmek ibadeti doğru yerine getirebilmek için önemlidir. Zekat vermek isteyen bir Müslüman, nisaba veya gereken minimum miktara ulaşacak kadar para biriktirdiğinde vermelidir. Nisap, farklı varlık türleri için farklıdır, ancak genellikle varlığın toplam değerinin %2,5'u civarındadır. Zekat daha sonra yıllık olarak verilir ve ödenmesi gereken miktar, varlıkların toplam değerinin %2,5'idir.

Zekat Müslümanlar için dini bir yükümlülüktür. Bu bir sadaka şeklidir ve genellikle verenden daha az şanslı olanlara verilir. Zekât tipik olarak bir Müslümanın gelirinin %2,5'idir, ancak yiyecek, giyecek veya para şeklinde de verilebilir. Zekat, bir kişinin servetinin arttığı İslami yılın sonunda verilir. Bir kişinin toplam servetinin %2,5'u kadardır ve fakirlere ve ihtiyaç sahiplerine verilir. Zekat, bir kişinin tam bir kameri yıl boyunca servetine sahip olduğu İslami yılın sonunda verilir. Bir kişinin vermesi gereken zekat miktarı, toplam servetinin %2,5'idir ve bu, kişinin sahip olabileceği borçlar düşüldükten sonra hesaplanır. Zekat olarak verilebilecek bazı maddi varlıklar:

  • Altın
  • Gümüş
  • Nakit
  • Hisse senetleri
  • Mali varlıklar

Zekât miktarını hesapladıktan sonra sıra değerli bir alıcı bulmaktır. Zekât, Kur'an'da zikredilen herhangi birine verilebilir. Bunlara fakirler, muhtaçlar, yetimler, dullar ve borçlular dahildir. Zekat vermek İslam'ın en önemli şartlarından biridir. Her Müslümanın yerine getirmesi gereken bir görevdir ve malını temizlemenin bir yoludur. Zekat, para, yiyecek, giyecek ve diğer değerli şeyler dahil olmak üzere birçok şekilde verilebilir. Zekatın bir sadaka değil, dini bir yükümlülük olduğunu hatırlamak önemlidir.